Bạn từng bực mình vì email bị spam, tin nhắn quảng cáo hay bình luận vô nghĩa xuất hiện liên tục? Vậy spam là gì và tại sao nó lại gây phiền toái đến thế? Trong bài viết này, Kiến Thức SEO sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm spam, phân tích ưu – nhược điểm, đồng thời gợi ý cách chặn spam nhanh chóng và hiệu quả để bảo vệ trải nghiệm số của bạn.
Spam là gì?
Spam là hành vi gửi hàng loạt thông điệp không mong muốn đến nhiều người, thường có nội dung quảng cáo hoặc gây phiền toái. Những tin nhắn này xuất hiện phổ biến trên email, tin nhắn SMS, mạng xã hội như Facebook, Zalo, Messenger,… với nội dung mang tính chất lặp đi lặp lại, không liên quan hoặc không có giá trị với người nhận.
Ngoài việc gây khó chịu, spam còn tiềm ẩn rủi ro như chứa liên kết độc hại, phần mềm gián điệp hoặc các hình thức lừa đảo đánh cắp thông tin cá nhân. Do đó, spam không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng mà còn đe dọa đến bảo mật và an toàn thông tin.
Spam không nhất thiết phải mang tính tiêu cực về nội dung, nhưng việc gửi đi không có sự cho phép, quá thường xuyên và không đúng mục tiêu khiến nó bị xem là "rác". Vì vậy, kiểm soát và ngăn chặn spam là điều cần thiết để đảm bảo môi trường thông tin lành mạnh trên các nền tảng số.
Ưu và nhược điểm của spam là gì?
Mặc dù spam thường bị xem là tiêu cực, nhưng trên thực tế, hình thức này vẫn tồn tại bởi nó mang đến cả mặt lợi và hại. Hãy cùng phân tích rõ hơn những ưu điểm và hạn chế mà spam có thể đem lại:
Ưu điểm
Dù thường bị xem là tiêu cực, spam vẫn có một số lợi ích nhất định nếu được sử dụng đúng cách và đúng đối tượng:
- Tiết kiệm thời gian truyền thông: Việc gửi nội dung hàng loạt giúp doanh nghiệp tiếp cận nhiều người trong thời gian ngắn mà không cần thao tác thủ công từng bước. Điều này phù hợp trong các chiến dịch quảng bá quy mô lớn.
- Tăng khả năng nhận diện thương hiệu: Khi nội dung xuất hiện liên tục, thương hiệu có thể in sâu vào tâm trí người tiếp nhận – dù không phải lúc nào cũng tích cực, nhưng nó tạo ra tần suất xuất hiện cao.
- Cơ hội tiếp cận khách hàng tiềm năng: Nếu danh sách gửi được chọn lọc kỹ càng, spam có thể mang lại hiệu quả nhất định trong việc tiếp cận đúng đối tượng, đặc biệt trong các chương trình ra mắt sản phẩm, giảm giá hay khuyến mãi.
Nhược điểm
Tuy có vài mặt tích cực trong một số trường hợp, spam về bản chất vẫn gây ra nhiều hệ lụy, đặc biệt với người nhận và nền tảng phân phối:
- Gây khó chịu và mất thiện cảm: Phần lớn nội dung spam không được yêu cầu và thường không phù hợp với nhu cầu người nhận. Việc nhận quá nhiều thông tin không liên quan khiến người dùng cảm thấy bị làm phiền.
- Dễ bị liệt vào danh sách đen: Các nền tảng như Gmail, Facebook, Google,… đều có hệ thống lọc spam rất nghiêm ngặt. Nếu tài khoản bị đánh giá là gửi spam, có thể bị cảnh báo, hạn chế hoặc khóa hoàn toàn.
- Ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh thương hiệu: Việc sử dụng spam bừa bãi khiến doanh nghiệp bị đánh giá thiếu chuyên nghiệp, dễ mất uy tín trong mắt khách hàng.
- Tiềm ẩn rủi ro pháp lý và bảo mật: Một số hình thức spam chứa liên kết độc hại, phần mềm gián điệp hoặc nội dung lừa đảo. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho người nhận mà còn khiến doanh nghiệp phát tán bị xử lý theo luật.
Spam trong Facebook, gmail, tin nhắn nghĩa là gì?
Tùy vào nền tảng mà hình thức spam sẽ có biểu hiện riêng biệt. Dưới đây là cách spam thường xuất hiện và hoạt động trên từng nền tảng phổ biến:
Spam trên Facebook
Trên Facebook, spam thường xuất hiện dưới dạng bài đăng hoặc bình luận lặp lại, nội dung không liên quan và thường gắn liền với mục đích quảng cáo, câu tương tác hoặc dẫn dụ vào đường link lạ.
- Spam bình luận: Những tài khoản ảo hoặc người dùng có mục đích quảng bá sẽ để lại hàng loạt bình luận giống nhau trên nhiều bài viết. Nội dung có thể là mời gọi mua hàng, xem clip, thậm chí là link lừa đảo.
- Spam bài viết: Một số tài khoản liên tục đăng các nội dung giống nhau về sản phẩm, dịch vụ, thường gắn thẻ hàng loạt bạn bè nhằm tăng độ lan truyền. Điều này khiến bảng tin người khác bị “ngập” trong nội dung không mong muốn.
Spam Facebook không chỉ gây khó chịu mà còn làm loãng trải nghiệm người dùng, ảnh hưởng đến độ tin cậy của nền tảng.
Spam Gmail
Spam Gmail là những email không được người nhận yêu cầu, thường là quảng cáo hoặc thư lừa đảo. Đặc điểm chung là:
- Gửi đồng loạt đến hàng loạt địa chỉ email.
- Nội dung chủ yếu nhằm bán hàng, mời gọi đầu tư hoặc phát tán liên kết độc hại.
- Có thể chứa phần mềm độc hại, mã virus hoặc chiêu trò lừa đảo đánh cắp thông tin cá nhân.
Ngoài việc gây khó chịu, spam Gmail còn có thể khiến người dùng bỏ lỡ những email quan trọng vì bị trôi giữa đống thư rác. Google đã có bộ lọc spam khá tốt, nhưng vẫn không thể loại bỏ 100%.
Spam tin nhắn SMS
Spam SMS là hình thức gửi tin nhắn quảng cáo hàng loạt đến người dùng mà không cần sự cho phép. Hình thức này khá phổ biến trước đây, với nội dung thường là các dịch vụ cá độ, cho vay tài chính, bán sim rác,…Thông tin thiếu xác thực, có thể dẫn dụ người dùng truy cập vào các đường link giả mạo.
Hiện nay, các nhà mạng như Viettel, MobiFone hay VinaPhone đã tích hợp công cụ chặn tin nhắn rác. Người dùng cũng có thể chủ động từ chối nhận các SMS quảng cáo thông qua cú pháp đơn giản hoặc app quản lý tin nhắn.
Spam trên Zalo, Messenger
Ngoài các nền tảng lớn như Gmail hay Facebook, spam cũng lan sang các ứng dụng nhắn tin phổ biến như Zalo, Messenger. Đặc điểm nhận biết là tài khoản lạ nhắn tin không rõ nguồn gốc, không có trong danh bạ. Nội dung thường là quảng cáo bán hàng, mời tham gia group, chia sẻ mã QR,… đôi khi kèm link có thể gây nguy hiểm. Vì các nền tảng này ít có bộ lọc spam như Gmail, nên người dùng dễ bị làm phiền hơn nếu không chủ động chặn.
Spam nội dung trên website
Một hình thức ít được chú ý hơn là spam nội dung trên website. Đây là việc sao chép nội dung từ trang này sang trang khác mà không có sự đầu tư, chỉnh sửa, thường để phục vụ mục tiêu SEO.
Mặc dù không ảnh hưởng trực tiếp đến người dùng, nhưng hình thức này gây loãng thông tin, làm giảm trải nghiệm khi tìm kiếm, đồng thời khiến Google khó đánh giá được đâu là nguồn thông tin gốc.
Cách chặn spam nhanh chóng và hiệu quả
Spam – hay còn gọi là thư rác, tin nhắn rác – đang ngày càng phổ biến trên nhiều nền tảng như SMS, Gmail, Facebook, Messenger, TikTok hay Zalo. Những nội dung không mong muốn này không chỉ gây phiền toái mà còn tiềm ẩn rủi ro lừa đảo hoặc đánh cắp thông tin. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách chặn spam hiệu quả trên từng nền tảng.
Cách chặn tin nhắn SMS rác
- Sử dụng tính năng chặn số trên điện thoại: Hầu hết các thiết bị iOS và Android đều có tính năng chặn số điện thoại. Chỉ cần mở tin nhắn, chọn số gửi đến và thêm vào danh sách chặn.
- Liên hệ tổng đài nhà mạng: Các nhà mạng như Viettel (qua 155), MobiFone (qua 9220), Vinaphone đều có dịch vụ hỗ trợ chặn tin nhắn quảng cáo. Bạn có thể nhắn tin theo cú pháp của nhà mạng hoặc gọi trực tiếp tổng đài.
Cách chặn spam Gmail
Gmail có sẵn công cụ lọc và chặn email rác rất hiệu quả, các bước thực hiện:
Bước 1: Truy cập Gmail, chọn thư bạn nghi ngờ là spam.
Bước 2: Nhấn vào biểu tượng ba chấm cạnh thư > chọn “Lọc thư giống thư này”.
Bước 3: Trong hộp thoại mới, nhập địa chỉ email spam vào ô “From” > nhấn “Tạo bộ lọc”.
Bước 4: Chọn hành động như “Xóa cuộc trò chuyện”, “Chuyển vào Spam” rồi tiếp tục nhấn “Tạo bộ lọc”.
Ngoài ra, Gmail tự động học và phân loại thư rác thông minh, bạn chỉ cần nhấn “Báo cáo spam” khi gặp thư rác, hệ thống sẽ học theo hành vi của bạn để cải thiện.
Cách chặn spam trên Facebook
Nếu bạn bị thêm vào nhóm lạ:
- Truy cập nhóm không mong muốn, nhấn “Rời khỏi nhóm”.
- Chọn “Ngăn người khác thêm bạn trở lại nhóm này”.
- Báo cáo nhóm nếu có dấu hiệu lạm dụng hoặc lừa đảo.
Hạn chế người lạ tương tác:
Vào Cài đặt > Quyền riêng tư.
Điều chỉnh các mục: Ai có thể gửi lời mời kết bạn, Ai có thể tìm kiếm bạn bằng email/số điện thoại,...
Chọn chế độ “Chỉ bạn bè” hoặc “Chỉ mình tôi” để tăng tính bảo mật.
Cách chặn spam Messenger
Tin nhắn từ người lạ mặc định sẽ nằm trong “Tin nhắn chờ”. Không phản hồi hoặc mở tin là cách tốt nhất để không bị làm phiền.
Nếu đã lỡ chấp nhận: Mở cuộc trò chuyện, nhấn vào tên người gửi. Chọn “báo cáo”, chọn lý do và báo cáo hoặc chặn.
Cách chặn spam TikTok
Chặn tài khoản spam: Truy cập hồ sơ người dùng, chọn dấu ba chấm > Chọn “Chặn”.
Báo cáo video: Nhấn vào biểu tượng chia sẻ > “Báo cáo” > Chọn lý do (Spam/quấy rối…).
Thiết lập quyền riêng tư: Vào Cài đặt > Quyền riêng tư để điều chỉnh ai có thể nhắn tin, bình luận, xem video,…
Cách chặn spam trên Zalo
Chặn tin nhắn từ người lạ: Mở ứng dụng Zalo, chọn Cài đặt > Quyền riêng tư. Tắt mục “Nhận tin nhắn từ người lạ”.
Chặn tin nhắn từ bạn bè làm phiền: Mở khung chat, chọn biểu tượng ba gạch ngang. Chọn “Chặn tin nhắn” hoặc “Xóa bạn” để ngăn tương tác.
Trên đây là những thông tin cơ bản giúp bạn hiểu rõ spam là gì và cách xử lý hiệu quả. Kiểm soát tốt spam sẽ góp phần nâng cao chất lượng website và hỗ trợ quá trình làm SEO bền vững. Đừng quên theo dõi Kiến Thức SEO để cập nhật thêm nhiều nội dung hữu ích khác.